Ο πιο απαιτητικός υπερμαραθώνιος του κόσμου
Marathon des Sables: ο «Μαραθώνιος της Άμμου» είναι στην πραγματικότητα ένας υπερμαραθώνιος δρόμος 251 χιλιομέτρων, ίσος δηλαδή με περίπου 6 κλασικούς μαραθώνιους δρόμους, που γίνεται κάθε χρόνο στο νότιο Μαρόκο, στην έρημο Σαχάρα. Έχει τη φήμη του πιο δύσκολου υπερμαραθώνιου στον κόσμο. Ακόμη και οι πιο έμπειροι υπερδρομείς μπορεί να διστάσουν να τον δοκιμάσουν: σχεδόν μία εβδομάδα τρέξιμο, χωρίς σταθμούς υποστήριξης, χωρίς εθελοντές να σε στηρίζουν, με μόνη προστασία από τον καιρό την σκηνή που κουβαλάς στην πλάτη σου.
Στάση στην έρημο πριν από την 5η φάση του αγώνα.
Αυτόν τον αγώνα τερμάτισε φέτος η 45χρονη Αμερικανή Amy Palmiero Winters, κατακτώντας τον τίτλο της πρώτης αθλήτριας με προσθετικό πόδι που ολοκλήρωσε τον αγώνα, πριν από λίγες εβδομάδες. «Για 6 μέρες κουβαλάς ότι χρειάζεσαι στην πλάτη σου, άρα πρέπει να κάνεις θυσίες. Δεν μπορείς να τρως πολύ, γιατί δεν θες να κουβαλάς τόσο φαγητό μαζί σου. Και παρόλο που τη νύχτα πέφτει παγωνιά, δεν μπορείς να κουβαλάς παρά ένα ελαφρύ μάλλινο παντελόνι.» Η Amy τερμάτισε τον αγώνα σε 52 ώρες, 23 λεπτά, και 21 δεύτερα. Μετά τον τερματισμό σχεδόν δεν μπορούσε να περπατήσει από τις πληγές που δημιούργησε η τριβή του προσθετικού ποδιού της στο πίσω μέρος του μηρού της. Κατά την άφιξή της στη Νέα Υόρκη, χρειάστηκε χειρουργείο για να αποκαταστήσει το πόδι της.
Η Amy προπονείται σκληρά, από cross fit μέχρι χιλιόμετρα στο δρόμο, καθημερινά. Έχασε το αριστερό της πόδι σε ένα ατύχημα με μοτοσυκλέτα όταν ήταν 20 ετών, κι από τότε προπονείται με προσθετικό πόδι. Όταν βρέχει, αυτό βουλιάζει ή κολλάει στη λάσπη. Η ισορροπία με ένα προσθετικό πόδι δεν είναι και το πιο εύκολο πράγμα, ειδικά όταν τρέχει με κλίση ή πρέπει να ανέβει πλαγιές. Κι όταν τρέχει πολλά χιλιόμετρα, η τριβή στο κολόβωμα προκαλεί από ερεθισμούς μέχρι ανοιχτές πληγές που αργούν να κλείσουν. Αν χρειάζεται κανείς μια δικαιολογία για να μην τρέξει ποτέ υπερμαραθώνιο, πόσο μάλλον τον Marathon des Sables, η Amy τις έχει όλες. Αλλά τις απορρίπτει όλες.
«Το να τρέχεις με ένα προσθετικό πόδι δεν είναι εύκολο. Μπορεί να το κάνω να φαίνεται εύκολο αλλά δεν είναι. Το να τρέχεις με δυο βιολογικά πόδια είναι τόσο πολύ ευκολότερο! Θυμάμαι πώς είναι! Είμαι άνθρωπος. Στα μισά του αγώνα, πάρα πολλές φορές θέλω να τα παρατήσω. Αλλά δεν γίνεται. Όταν νυχτώνει, πρέπει να συνεχίζεις. Για μένα το χειρότερο είναι να δώσω λιγότερο από τον καλύτερο εαυτό μου, γιατί μετά πρέπει να ζήσω μ’αυτό για πάντα».
Οι μέχρι τώρα επιδόσεις της αποδεικνύουν ότι η Amy πράγματι δίνει πάντα τον καλύτερο εαυτό της. Πριν από τον Marathon des Sables είχε τερματίσει πρώτη στην κατηγορία της σε τρεις ακόμη υπερμαραθώνιους (Western States 100-Mile, Badwater 135-Mile, και 50-mile Spartan Death Race). Αποτελεί μιας από τις αναγνωρίσιμες ηρωίδες του δρομικού κινήματος, αφού το 2006 έσπασε το ρεκόρ επίδοσης των αθλητριών με ακρωτηριασμό κάτω από το γόνατο στους δύο κορυφαίους μαραθώνιους των ΗΠΑ: τον New York City Marathon και τον Chicago Marathon (εκεί μάλιστα έσπασε και το ρεκόρ της αντίστοιχης ανδρικής κατηγορίας). Με κάθε μετάλλιο και κάθε ρεκόρ, η Amy λέει πως ελπίζει να εμπνεύσει κάποιον άλλον που αντιμετωπίζει αναπηρία.
Η δρομέας που έχασε το τρέξιμο και το ξαναβρήκε
Ένα από τα πράγματα για τα οποία η Amy μετανιώνει είναι ότι θεωρούσε το τρέξιμο δεδομένο πριν συμβεί το ατύχημα. Η Amy έτρεχε από μικρή. «Στο σπίτι δεν είχαμε πολλά χρήματα για να κάνω κάποιο άλλο άθλημα. Άρχισα το τρέξιμο γιατί δεν απαιτούσε πολλά. Οποιοσδήποτε μπορούσε να το κάνει». Κατέληξε να αγαπά το τρέξιμο, ειδικά στην εφηβεία της. Κάθε μίλι που έτρεχε την βοηθούσε να έχει καθαρή σκέψη, να νιώθει δυνατή και ικανή. Στο Γυμνάσιο ήταν εξαιρετική στις αποστάσεις των 300, 400 και 800 μέτρων, και στις αντίστοιχες σκυταλοδρομίες. Τερμάτιζε τα 800 μέτρα σε 2:20, κάτι που την έκανε πρωταθλήτρια στην Πολιτεία της. «Αλλά ποτέ δεν κατάλαβα την αξία της πρωτιάς μου. Όπως έλεγε ο πατέρας μου, ‘δεν ξέρεις τι έχεις μέχρι να το χάσεις’».
Το 1994, η Amy τα έχασε όντως όλα. Ήταν 20 ετών, εργαζόταν και σχεδίαζε να ακολουθήσει στρατιωτική καριέρα. Έπειτα, μια νύχτα που πήγαινε βόλτα με τη μοτοσυκλέτα με φίλους, σε ένα σταυροδρόμι την χτύπησε αυτοκίνητο. Το αριστερό πόδι της, εκείνο με το οποίο είχε τερματίσει τον Μαραθώνιο της Βοστώνης λίγες εβδομάδες νωρίτερα, συνετρίβη επί τόπου. Στο νοσοκομείο του Πίτσμπεργκ όπου μεταφέρθηκε, οι γιατροί έκαναν κάθε προσπάθεια να διατηρήσει το πόδι της, παρότι ο τραυματισμός της ήταν τόσο σοβαρός που θα έπρεπε κανονικά να το έχουν ακρωτηριάσει. Τρία χρόνια αργότερα, μετά από πολλές επεμβάσεις, επιπλοκές και νοσηλείες, κατέληξε τελικά στον ακρωτηριασμό κάτω από το γόνατο.
Η Amy έπρεπε να πενθήσει το χαμένο πόδι της και ταυτόχρονα να σχεδιάσει την υπόλοιπη ζωή της. Το προσθετικό πόδι ήταν γι’αυτήν μονόδρομος. Το πρώτο πράγμα που ήθελε ήταν να μάθει πάλι να τρέχει. Η πρώτη προσπάθεια ήταν καταστροφική: το τεχνητό της μέλος δεν απορροφούσε τους κραδασμούςς, με αποτέλεσμα να καταλήξει με σοβαρή φλεγμονήτ ων οστών. Αργότερα, μετά από μία ακόμη επέμβαση, προσάρμοσε νέα συσκευή, που της επέτρεπε να αρχίσει το τρέξιμο ξανά.
Η γένεση μιας Υπερμαραθωνοδρόμου
Ως το 2000, η Amy είχε αρχίσει να τρέχει πάλι μαραθώνιους. Με τον καιρό, γινόταν όλο και πιο γερή και ανθεκτική, και ανέβασε τα εβδομαδιαία χιλιόμετρα της προπόνησης πολύ ψηλά. Άρχισε να σκέφτεται τις υπερμαραθώνιες αποστάσεις, όπως τους αγώνες του Badwater και των Western States. Η πρόκληση την έθρεφε σε σημείο εμμονής.
Το 2010, για να προετοιμαστεί για τον αγώνα του Badwater, έφτασε να προπονείται σε ανθυγειινά επίπεδα, όπως παραδέχεται. Τα βράδυα άφηνε τα παιδιά της με την baby sitter και έτρεχε 60-80 χιλιόμετρα στους δρόμους της γειτονιάς ή στον διάδρομο του γυμναστηρίου. Τελείωνε την προπόνηση με την ανατολή του ήλιου κι έφευγε για τη δουλειά. Απλώς δεν κοιμόταν, παραδέχεται. Όπως ήταν φυσικό, το πρόγραμμα αυτό δεν μπορούσε να συνεχιστεί. Τερμάτισε μεν τον αγώνα, αλλά το σώμα της υπέφερε από την κόπωση. Το σώμα της δεν είχε ποτέ χρόνο να συνέλθει και να ανακτήσει δυνάμεις.
Η Amy αναγκάστηκε να ακολουθήσει ένα πιο ανθρώπινο πρόγραμμα προπόνησης. Σαν στόχο της έβαλε να τρέχει λιγότερο αλλά να δυναμώσει το σώμα της. Σταμάτησε τους ολονύκτιους δρόμους και ξεκίνησε ένα πιο ισρορροπημένο πρόγραμμα άσκησης που περιελάμβανε crossfit, δουλειά με την ταχύτητα και μόνο μια μακρά προπόνηση δρόμου κάθε εβδομάδα. Μπορεί να μην έκανε πια τα χιλιόμετρα που έκανε παλαιότερα, αλλά ένιωθε πιο δυνατή. Και επέτρεπε στον εαυτό της να κοιμάται και στο σώμα της να ξεκουράζεται. Η νέα στρατηγική ήταν αποτελεσματική. Στον αγώνα Badwater του 2011, τερμάτισε τα 135 μίλια σε 41 ώρες, 26 λεπτά και 42 δεύτερα.
Ο δρόμος για τον Μαραθώνιο της Άμμου ήταν πλέον ανοικτός. Τον Απρίλιο 2019, ο στόχος έγινε πραγματικότητα και η Amy όχι μόνο τερμάτισε τον εξαντλητικό αγώνα αλλά έγινε και η πρώτη γυναίκα με ακρωτηριασμό κάτω από το γόνατο που τα κατάφερε. Για την επιτυχία της, που χαιρετίστηκε διεθνώς από τα ΜΜΕ, η ίδια λέει: «Ο αγώνας μου δεν ήταν αυτό που ήθελα. Όμως έμαθα ότι το αποτέλεσμα δεν είναι μόνο ο χρόνος και η θέση στον τερματισμό. Έδωσα τον καλύτερό μου εαυτό. Και συνεχίζω να τον δίνω.»
