“Το αμαξίδιό σας υπέστη βλάβες στη διάρκεια της πτήσης.” Για όποιον βασίζεται στο αμαξίδιο για την κίνησή του, αυτό είναι το τελευταίο πράγμα που θέλει ν’ακούσει όταν προσγειώνεται σε μια νέα, και πιθανόν άγνωστη πόλη. Ένα εκατομμύριο σκέψεις περνoύν τότε από το μυαλό του. Τι ακριβώς συνέβη στο αμαξίδιο; Θα μπορέσω να βρω κάποιον να το επισκευάσει εδώ; Η διαμονή μου εδώ καταστράφηκε;
Το προσωπικό του αεροδρομίου συνήθως δεν έχει απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα. Το πολύ που μπορεί να κάνει είναι να επιστρέψει το αμαξίδιο, σε όποια κατάσταση βρίσκεται, και να ακολουθήσει τους κανονισμούς όσον αφορά στην αποζημίωση του επιβάτη. Τα πρακτικά προβλήματα του ατόμου με αναπηρία, που γίνεται ιδιαίτερα ευάλωτο χωρίς το αμαξίδιο, δεν μπορεί να τα λύσει.
Δυστυχώς, παρόμοιες καταστάσεις είναι συχνές για όσους ταξιδεύουν με εξοπλισμό κινητικότητας. Το ταξίδι με το αεροπλάνο είναι έτσι κι αλλιώς μια αγχωτική διαδικασία για πολλούς ταξιδιώτες, αλλά για ένα άτομο με αναπηρία και προβλήματα κινητικότητας, η πιθανότητα κακής μεταχείρισης του αμαξιδίου ή άλλου εξοπλισμού υποστήριξης της κινητικότητας κάνει το ταξίδι ακόμη πιο δύσκολο.
Λίγες γνωστές ιστορίες, πολλές καθημερινές και άγνωστες
Πριν από λίγο καιρό, μια γυναίκα κοινοποίησε τη δική της ιστορία στο ταξίδι σε μια εσωτερική πτήση με αφετηρία τη Νέα Υόρκη. Γι’αυτήν, το αμαξίδιο είναι τα πόδια της, επομένως όταν η αεροπορική εταιρεία διαπίστωσε ότι το αμαξίδιό της δεν είχε φορτωθεί στην πτήση, παρέμεινε ακίνητη επί επτά ώρες, όσο χρειάστηκε η αεροπορική εταιρεία για να εντοπίσει πού βρισκόταν το αμαξίδιό της και να το φέρει με την επόμενη πτήση. Η γυναίκα είπε πως η εταιρεία αντιμετώπισε το αμαξίδιο σαν μια ακόμη αποσκευή, ενώ γι’αυτήν είναι ζωτικής σημασίας.
Μια άλλη περίπτωση που έλαβε μεγάλη δημοσιότητα είναι αυτή της γνωστής ακτιβίστριας και μοντέλου με αναπηρία Jillian Mercado, που ανέφερε στο twitter ότι το αμαξίδιό της καταστράφηκε επειδή το προσωπικό στο αεροδρόμιο JFK αγνόησε παντελώς τις οδηγίες της για τον χειρισμό του αμαξιδίου. Παρότι τους είπε ότι το αμαξίδιο δεν είναι πτυσσόμενο, εκείνοι το δίπλωσαν έτσι κι αλλιώς, με αποτέλεσμα το αμαξίδιο να σπάσει και να καταστραφεί.
Σύμφωνα με μια αμερικανική έρευνα, οι αεροπορικές εταιρείες (αμερικάνικες ή όχι) που δραστηριοποιούνται στις ΗΠΑ αντιμετώπισαν 32,445 παράπονα που κατατέθηκαν στην Ανεξάρτητη Αρχή Μεταφορών σε σχέση με αναπηρίες το 2016. Ο αριθμός αυτός αυξάνεται διαρκώς, όπως προκύπτει από προηγούμενες αιτήσιες αναφορές του ίδιου οργανισμού.
Τα βοηθήματα κινητικότητας δεν είναι αποσκευές
Στην Ευρώπη, οι κοινοτικές οδηγίες απαγορεύουν σε μια αεροπορική εταιρεία να αρνηθεί την μεταφορά σε άτομα με αναπηρία ή στον εξοπλισμό τους. Επίσης, αναφέρονται τα δικαιώματα των ατόμων με μειωμένη κινητικότητα, και ειδικά στην υποχρέωση των αεροδρομίων και των αεροπορικών εταιρειών να προσφέρουν δωρεάν βοήθεια κατά την επιβίβαση και αποβίβαση από το αεροπλάνο, κατά τη διάρκεια της πτήσης, καθώς και στο αεροδρόμιο πριν και μετά την πτήση. Εννοείται πως ο αερομεταφορέας είναι υπεύθυνος να επιστρέψει κάθε είδος αποσκευής, άρα και τον εξοπλισμό κινητικότητας, στην κατάσταση που του παραδόθηκε. Σε περίπτωση καταστροφής του εξοπλισμού, εάν αυτός δεν έχει ασφαλιστεί ειδικά, η μέγιστη αποζημίωση που προβλέπεται είναι περίπου 1400 ευρώ. Υπάρχει υποχρέωση του αεροδρομίου να παρέχει προσωρινό εναλλακτικό εξοπλισμό μέχρι την επισκευή ή αντικατάσταση του κατεστραμένου αμαξιδίου, αλλά δεν υπάρχει υποχρέωση ο εξοπλισμός να είναι ίδιου τύπου/λειτουργικότητας.
Αυτά ισχύουν στην ΕΕ και, με μικρές διαφοροποιήσεις, στις ΗΠΑ. Ωστόσο δεν υπάρχει ομοιόμορφος τρόπος διεθνώς για την εφαρμογή των κανονισμών. Σε πολλές τρίτες χώρες μπορεί να μην ισχύει τίποτε από αυτά. ΤΠέραν τούτου, το βασικό πρόβλημα που έχουν όλοι οι υφιστάμενοι κανονισμοί είναι ότι αντιμετωπίζουν τον εξοπλισμό κινητικότητας σαν μια οποιαδήποτε αποσκευή, και το προσωπικό στα αεροδρόμια δεν ενδιαφέρεται να ακολουθήσει συγκεκριμένο τρόπο μεταχείρισης των αμαξιδίων και άλλων βοηθημάτων.
Τα άτομα με αναπηρία θέλουν και πρέπει να μπορούν να ταξιδεύουν όπως όλοι. Χρειάζεται να αλλάξουν τα στερεότυπα που θεωρούν τα άτομα με αναπηρία κλεισμένα και ακινητοποιημένα στο σπίτι τους. Ο εξοπλισμός κινητικότητας, στην εποχή μας, κοστίζει πολλές χιλιάδες ευρώ και είναι κατασκευασμένος και προσαρμοσμένος στις ανάγκες του εκάστοτε ατόμου και του εκάστοτε προβλήματος υγείας που αντιμετωπίζει. Δεν αποτελούν αποσκευές και δεν θα πρέπει να αντιμετωπίζονται ως αποσκευές. Οι αεροπορικοί κανονισμοί θα πρέπει επιτέλους να τροποποιηθούν ώστε ο εξοπλισμός κινητικότητας να λαμβάνει προσεχτική μεταχείριση και η μεταφορά του να διέπεται από διακριτά πρωτόκολα.
Μπορεί κανείς να φανταστεί ανθρώπινα όργανα να μεταφέρονται αεροπορικώς όπως μεταφέρονται σήμερα τα αμαξίδια; Όχι βέβαια. Είναι καιρός να εμπεδώσουμε πως για τα άτομα με αναπηρία, ο εξοπλισμός κινητικότητας είναι ζωτικής σημασίας όπως τα χέρια και τα πόδια για τους αρτιμελείς.
