Πόσο αποτελεσματικός είναι ο κηδεμόνας σκολίωσης;

Αν κάνει κανείς αναζήτηση στο διαδίκτυο, είναι πολύ πιθανό να βρει διάφορα άρθρα που δηλώνουν πως ο κηδεμόνας σκολίωσης είναι απαρχαιωμένος τρόπος θεραπείας της σκολίωσης, πως δεν είναι αποτελεσματικός κατά της πάθησης, δεν μπορεί να εμποδίσει την επιδείνωση της κλίσης και δεν μπορεί να προλάβει την επέμβαση.

Οι εκτιμήσεις αυτές είναι λανθασμένες. Η χρήση κηδεμόνα σκολίωσης έχει αποδειχτεί επιστημονικά ότι μπορεί να αποσοβήσει μια επέμβαση, να αποτρέψει την επιδείνωση της κλίσης της σπονδυλικής στήλης, και να μειώσει την κλίση όταν χρησιμοποιείται σωστά.

Παρ’όλο που παλαιότερερς έρευνες εμφάνιζαν κάποια αμφίβολα στοιχεία ως προς την αποτελεσματικότητα του κηδεμόνα, κατά την τελευταία δεκαετία πολλές πρωτοποριακές έρευνες έχουν δώσει οριστική απάντηση στο θέμα αυτό. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο κηδεμόνας σκολίωσης είναι αποτελεσματικός για την αντιμετώπιση της ιδιοπαθούς σκολίωσης.

Στο διαδίκτυο υπάρχει δυστυχώς αρκετή παραπληροφόρηση, που βασίζεται σε μεμονωμένα περιστατικά ή επιστημονικά δεδομένα. Το παρόν άρθρο βασίζεται στην ευρύτατη επιστημονική βιβλιογραφία και αρθρογραφία που αποδεικνύει ότι η χρήση κηδεμόνα σκολίωσης είναι αποτελεσματική, αποτρέπει την επιδείνωση της πάθησης, μπορεί να αποτρέψει από την ανάγκη επέμβασης, ακόμη και να μειώσει την κλίση της σπονδυλικής στήλης.

Τα αποτελέσματα της χρήσης κηδεμόνα

Στην παρακάτω φωτογραφία βλέπετε τα αποτελέσματα από μία ασθενή που χρησιμοποίησε τους κηδεμόνες μας για τη θεραπεία της σκολίωσής της:

Η έρευνα κατά τον 20ο αιώνα: στο δρόμο προς την απόδειξη της χρησιμότητας του κηδεμόνα σκολίωσης

Το γεγονός ότι κάποιες έρευνες έχουν γίνει πριν από πολλές δεκαετίες δεν τις καθιστά και άκυρες. Ωστόσο, όταν συγκρίνει κανείς παλιότερες και νεότερες έρευνες, θα πρέπει να αντιλαμβάνεται ποιες διαφορές τους μπορεί να επηρεάζουν τα αποτελέσματά τους.

Όσον αφορά τους κηδεμόνες σκολίωσης,  μια εξαιρετικά σημαντική αλλαγή με το πέρασμα των χρόνων είναι οι ίδιοι οι κηδεμόνες. Οι εξελίξεις στους κηδεμόνες σκολίωσης είναι σημαντικές τα τελευταία 50 χρόνια. Περάσαμε από τους χυτευτούς κηδεμόνες στους προσαρμοσμένους υπερ-διορθωτικούς κηδεμόνες που σχεδιάζονται με τη συνδρομή ηλεκτρονικού υπολογιστή.  Μαζί με τη μορφολογία του κηδεμόνα εξελίχθηκε κι ο σκοπός τους: από την προσπάθεια να συγκρατηθεί η σπονδυλική στήλη στη θέση της για να αποτραπεί η επιδείνωση, περάσαμε στον στόχο της διόρθωσης της κλίσης, κάτι ιδιαίτερα σημαντικό, όπως θα δούμε παρακάτω.

Μέχρι πριν από περίπου δέκα χρόνια, η ερευνητική κοινότητα δεν είχε καταλήξει ως προς την αποτελεσματικότητα του κηδεμόνα σκολίωσης. Υπήρχαν έρευνες που εύρισκαν τους κηδεμόνες αποτελεσματικούς, κι άλλες αντίθετα δεν εύρισκαν αποδείξεις υπέρ του. Μια  από τις πιο μακροχρόνιες έρευνες εξέτασε άτομα που αντιμετώπισαν την σκολίωση κατά τις δεκαετίες του 1960 και 1970, που είτε χρησιμοποιήσαν κηδεμόνα, είτε προχώρησαν σε επέμβαση. Η έρευνα παρακολούθησε τους πάσχοντες για 20 χρόνια μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας και εξέτασε τις δύο ομάδες διαχρονικά. Διαπίστωσε πως σε καμία από τις δύο ομάδες δεν υπήρξε επιδείνωση μετά από 20 χρόνια (1).

Πολλές άλλες έρευνες έθεσαν το ερώτημα της αποτελεσματικότητας του κηδεμόνα, εστιάζοντας σε διαφορετικά είδη και σχέδια κηδεμόνων, αλλά και σε διαφορετικούς τρόπους χρήσης του κηδεμόνα. Κάποιες έρευνες αφορούσαν στην χρήση κηδεμόνα σε όλη τη διάρκεια της ημέρας, κάποιοι άλλοι στην χρήση του κηδεμόνα μόνον για κάποιες ώρες. Άλλες έρευνες εστίασαν σε πολύ γνωστούς κηδεμόνες, όπως οι τύπου Boston (2) και άλλες σε κηδεμόνες νυκτός (3). Παρά τις διαφορές αυτές, κάθε έρευνα κατέληξε στην αποτελεσματικότητα του κηδεμόνα στην αντιμετώπιση της σκολίωσης.  Υπάρχει γενική συμφωνία ότι για τα παιοδιά που βρίσκονται ακόμη στην ανάπτυξη (σκελετική ανωριμότητα) και πάσχουν από ιδιοπαθή σκολίωση, ο κηδεμόνας είναι η μόνη θεραπευτική οδός που αποδεδειγμένα αποτρέπει την επιδείνωση και μπορεί να αποτρέψει από την ανάγκη χειρουργικής επέμβασης (4, 5, 6, 7).

Καθώς βελτιώνονταν οι κηδεμόνες και η έρευνα πάνω σε αυτούς γινόταν πιο συστηματική, προέκυψαν πολλές ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις, που οδήγησαν σε τάσεις και σε οδηγίες θεραπείας με κηδεμόνα, ειδικά όσον αφορά στο πόσες ώρες πρέπει να χρησιμοποιείται ημερησίως ο κηδεμόνας για να είναι αποτελεσματικός. Μια έρευνα της δεκαετίας του 1990 κατέληξε στο συμπέρασμα ότι όταν ο κηδεμόνας χρησιμοποιούνταν 23 ώρες την ημέρα, η εξέλιξη της σκολίωσης σταματούσε. Ωστόσο, όταν ο κηδεμόνας χρησιμοποιούνταν για λιγότερο από 16 ώρες, η αποτελεσματικότητά του ήταν στατιστικά πολύ χαμηλότερη (8).

Έτσι η απλή ιδέα ότι «όσο περισσότερο φοράς τον κηδεμόνα, τόσο πιο αποτελεσματικός είναι» αποδείχτηκε από μια σειρά ερευνών και κλινικών δοκιμών, που επιβεβαιώνεται από πιο σύγχρονες έρευνες όπως θα δούμε αργότερα. Το σημαντικό εύρημα είναι πως ο κηδεμόνας πρέπει να χρησιμοποιείται όσο γίνεται πιο κοντά στο 24ωρο, καθώς η ανάπτυξη του παιδιού αλλά και της σκολίωσης δεν κάνει διάλλειμμα όταν ο πάσχων κοιμάται ή τρώει.

Η πρόσφατη επιστημονική έρευνα: οριστικές αποδείξεις υπέρ των κηδεμόνων σκολίωσης

Με τη νέα χιλιετία, σημειώθηκαν μεγάλες βελτιώσεις στον κόσμο των κηδεμόνων σκολίωσης. Ο σχεδιασμός τους άρχισε να βασίζεται στη χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών και νέες έρευνες κατέληξαν σε βασικούς παράγοντες που προσδιορίζουν πόσο αποτελεσματική μπορεί να είναι η χρήση κηδεμόνα για την διόρθωση της κλίσης της σπονδυλικής στήλης. Οι κηδεμόνες εξελίχτηκαν για να ταιριάζουν ακριβώς στο σώμα κάθε πάσχοντος και να έχουν υπερ-διορθωτική δράση. Οι βελτιώσεις αυτές είχαν άμεση επίπτωση στο πόσο μπορούσε ο κηδεμόνας να ευθυγραμμίσει την σπονδυλική στήλη και για ποιο χρονικό διάστημα μπορούσε ο πάσχων να φορά τον κηδεμόνα με άνεση.

Το 2003 μια έρευνα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι αν η διόρθωση μέσα στον κηδεμόνα είναι λιγότερη από 20%, ο κηδεμόνας δεν είναι καλή ιδέα (9). Ουσιαστικά, αυτό σημαίνει ότι αν η καμπύλη της σπονδυλικής στήλης δεν βελτιώνεται τουλάχιστον κατά 20% όσο ο πάσχων φορά τον κηδεμόνα, για παράδειγμα αν δεν υπάρχει βελτίωση από τους 35º στους 28º, τότε δεν αξίζει τον κόπο να φορά κανείς κηδεμόνα. Επειδή το παιδί βρίσκεται ακόμη στην ανάπτυξη, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την ανάπτυξη προς όφελός μας οδηγώντας την σπονδυλική στήλη να μεγαλώσει ευθεία πριν το παιδί φτάσει στην σκελετική ωρίμανση. Επομένως, το πόσο ευθγραμμίζουμε την σπονδυλική στήλη μέσα στον κηδεμόνα προδιαθέτει το πώς θα είναι η σπονδυλική στήλη μετά την θεραπεία. Άρα λοιπόν, αν δεν διορθώσουμε ιδιαίτερα την σκολίωση μέσα στον κηδεμόνα, ποιος ο λόγος χρήσης του;

Η αποτελεσματικότητα του κηδεμόνα σκολίωσης συνδέεται άμεσα με την διόρθωση που επιτυγχάνεται εντός του κηδεμόνα

Η ιδέα ότι ο κηδεμόνας πρέπει να «ισιώνει» την σπονδυλική στήλη για να είναι αποτελεσματικός φαίνεται προφανής, αλλά στην πραγματικότητα έχει χρειαστεί εκτεταμένη σχετική έρευνα. Η συζήτηση για το πόσο πρέπει να διορθώνει ο κηδεμόνας την σκολίωση συνεχίζεται ακόμη και υπάρχουν έρευνες που ξεκινούν από διόρθωση 25% (10) και άλλες που φτάνουν το 40%(11) ή περισσότερο. Υπάρχει πάντως πλέον ικανός όγκος ερευνών που αποδεικνύουν ότι ο βαθμός στον οποίο ευθυγραμμίζεται η σπονδυλική στήλη μέσα στον κηδεμόνα σκολίωσης επηρεάζει το αποτέλεσμα της θεραπείας και μπορεί να προβλέψει πόσο μπορούμε να διορθώσουμε την καμπύλη (12).  

Ήδη από το 1986 υπήρχε έρευνα (13) που είχε καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η διόρθωση μέσα στον κηδεμόνα ήταν σημαντική κι ότι όσοι πάσχοντες ακολουθούσαν τις οδηγίες πιστά είχαν καλύτερο αποτέλεσμα της θεραπείας. Μια άλλη γνωστή έρευνα του 2010 επίσης εστιάζει στη διόρθωση εντός του κηδεμόνα και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η διόρθωση του κηδεμόνα συνδεόταν άμεσα με την μακροχρόνια αποτελεσματικότητα της θεραπείας. Αυτό θεωρείται πλέον ως χρυσός κανόνας της χρήσης κηδεμόνα για την αντιμετώπιση της ιδιοπαθούς σκολίωσης.

Ένα κρίσιμο εύρημα της έρευνας ήταν ότι ο χρυσός κανόνας της διόρθωσης μέσα στον κηδεμόνα αποδείχτηκε να ισχύει και για άκαμπτες και για εύκαμπτες κλίσεις (14).  Αυτό είναι σημαντικό διότι το πόσο άκαμπτη είναι μια κλίση, λαμβανομένων υπόψη του σχήματος, του σημείου στο οποίο βρίσκεται και κάποιων άλλων παραγόντων που σχετίζονται με τον τύπο της καμπύλης του πάσχοντος, επηρεάζει το πόσο αντιμετωπίσιμη είναι (15). Ωστόσο, ασχέτως του τύπου της καμπύλης, η αυξημένη συμμόρφωση στο χρόνο χρήσης του κηδεμόνα βελτιώνει το θεραπευτικό αποτέλεσμα (15).

Επομένως και πάλι υπάρχουν πολλές μελέτες που υποστηρίζουν ότι όποιος φορά πολλές ώρες κηδεμόνα που επιτυγχάνει διόρθωση της καμπύλης έχει καλύτερη πρόγνωση.  Τέτοιες έρευνες είναι σημαντικές για να αντιμετωπίζουμε την παραπληροφόρηση ότι στις άκαμπτες καμπύλες σκολίωσης η χρήση κηδεμόνα σκολίωσης δεν έχει νόημα.

Ποιότητα ζωής με χρήση κηδεμόνα σκολίωσης

Πριν προχωρήσουμε με περισσότερες ερευνητικές μελέτες, είναι απαραίτητο να δώσουμε μια απάντηση σε ένα άλλο θέμα για το οποίο υπάρχει επίσης πολλή παραπληροφόρηση στο διαδίκτυο: την ποιότητα ζωής όσων φορούν κηδεμόνα σκολίωσης.

Πράγματι, το να φορά κανείς κηδεμόνα σκολίωσης 23 ώρες την ημέρα δεν είναι παιχνιδάκι, ωστόσο δεν είναι πλέον και το ίδιο όπως ήταν να φορά κανείς τους μεταλλικούς κηδεμόνες του προηγούμενου αιώνα. Με τους σύγχρονους ελαφριούς, εξατομικευμένους κηδεμόνες, οι πάσχοντες έχουν μια σαφώς πολύ καλύτερη εμπειρία χρήσης. Οι σύγχρονοι κηδεμόνες καλύπτονται εύκολα από τον συνήθη ρουχισμό, ενώ με τις σύγχρονες μεθοδολογίες κατασκευής γίνονται καλαίσθητοι ώστε πολλοί πάσχοντες να μην τους κρύβουν. Πλέον η χρηση κηδεμόνα σκολίωσης δεν είναι κοινωνική «καταστροφή» όπως άλλωτε. Μια σχετική έρευνα του 2015, η οποία εξέτασε παράγοντες όπως ο πόνος, οι σωματικές λειτουργίες, η ψυχολογική κατάσταση και η εικόνα του πάσχοντος για τον εαυτό του, έδειξε ότι η ποιότητα ζωής όσων φορούν κηδεμόνα σκολίωσης είναι συγκρίσιμη με αυτήν του γενικού πληθυσμού (16).

Ο κηδεμόνας σκολίωσης μπορεί να σταματήσει την εξέλιξη της σκολίωσης

Μελετώντας κανείς τις σύγχρονες έρευνες, θα βρει προτάσεις για το πώς μπορούν να βελτιωθούν οι κηδεμόνες, πώς μπορεί να βελτιωθεί η συμμόρφωση των πασχόντων στις οδηγίες χρήσης του κηδεμόνα τους, καθώς και προτάσεις για περαιτέρω έρευνα. Σίγουρα δεν βρίσκουμε πουθενά καμία έρευνα που να υποστηρίζει ότι οι κηδεμόνες είναι απαρχαιωμένοι ή αναποτελεσματικοί.

Αντίθετα,  υπάρχουν όλο και περισσότερες μελέτες που αποδεικνύουν ότι ο κηδεμόνας σκολίωσης μπορεί να περιορίσει την ανάγκη για επέμβαση και να βελτιώσει την αισθητική εμφάνιση του πάσχοντος, όπως είναι η στάση του σώματος και οι εμφανείς κλίσεις στα πλευρά (17).  Επίσης, υπάρχουν πλέον έρευνες που δείχνουν ότι   όχι μόνο σταματά η εξέλιξη της πάθησης, αλλά και μπορεί να σημειωθεί σημαντική βελτίωση της καμπύλης της σπονδυλικής στήλης (18). Τα ποσοστά επιτυχίας διαφέρουν, καθώς κάποιες μελέτες αναφέρουν ποσοστά επιτυχίας που κυμαίνονται στο 90% (19) ενώ άλλες αναφέρουν ποσοστά επιτυχίας γύρω στο 75%(20), ωστόσο οι μελέτες που πλέον δείχνουν ότι η χρήση κηδεμόνα σκολίωσης είναι αποτελεσματική στο να σταματήσει την εξέλιξη της πάθησης δεν μπορούν να αμφισβητηθούν (21).

Πρόσφατη έρευνα που μελέτησε νεωτεριστικούς, βελτιωμένους κηδεμόνες σε συνδυασμό με θεραπευτικό πρόγραμμα έδειξε ότι η σκολίωση μπορεί να αναχαιτιστεί και μάλιστα με ελάχιστη επίδραση στους πνεύμονες (22).  Το αποτέλεσμα αυτό είναι σημαντικό γιατί υπάρχει στο διαδίκτυο αρκετή παραπληροφόρηση και σε αυτό το θέμα, που βασίζεται σε παλαιότερες έρευνες για να δημιουργήσει τον φόβο ότι η χρήση κηδεμόνα μπορεί να επηρεάζει τη λειτουργία των πνευμόνων. Σήμερα γνωρίζουμε ότι ο συνδυασμός χρήσης του κηδεμόνα με ασκήσεις (PSSE) και φυσιοθεραπεία αντιμετωπίζουν οποιαδήποτε θέματα λειτουργίας των πνευμόνων μπορεί να τίθενται (23, 24).

Βελτίωση των κηδεμόνων και αποτελεσματικότητα σε βάθος χρόνου

Μια μελέτη ανέφερε κάποτε ότι για να σώσουμε ένα παιδί πρέπει να θεραπεύσουμε τρία (25). Ωστόσο, με την εξέλιξη των κηδεμόνων και με ερευνητικά αποτελέσματα που δείχνουν αποτελεσματικότητα σε ποσοστό 75% (26), αναδείχθηκαν σταδιακά οι παράγοντες επιτυχίας της χρήσης κηδεμόνα σκολίωσης.

Η ημερήσια διάρκεια χρήσης του κηδεμόνα και η διόρθωση της κλίσης από τον κηδεμόνα είναι δύο παράγοντες που ήδη αναφέραμε και που προκύπτουν επανειλλημμένα σε όλες τις έρευνες.

Ένας άλλος παράγοντας αφορά στην σταδιακή ελάττωση της χρήσης ΜΕΤΑ από την σκελετική ωρίμανση του πάσχοντος, αντί να σταματήσει απότομα η χρήση του κηδεμόνα. Η πρακτική αυτή έχει αποδώσει αποτελέσματα στο 98% των περιπτώσεων που μελετήθηκαν (27).

Για να καταλάβουμε ακριβώς πόσο αποτελεσματικός μπορεί να είναι ο κηδεμόνας, πρέπει να είμαστε πιο αυστηροί με τα χρονικά διαστήματα που εξετάζουμε στις έρευνες. Πολλές φορές βλέπουμε στο διαδίκτυο φωτογραφίες «πριν» και «μετά» από κάποια θεραπεία, με κηδεμόνα ή άλλον τρόπο. Ωστόσο πολλές φορές το όποιο αποτέλεσμα δεν αντέχει πέρα από μερικούς μήνες. Βραχυπρόθεσμη αξιολόγηση των αποτελεσμάτων μιας θεραπείας μόλις 2-3 μήνες μετά την λήξη της δεν μας δίνουν αξιόπιστα αποτελέσματα. Ιδανικά, για να αξιολογήσουμε την αποτελεσματικότητ μιας θεραπείας για την ιδιοπαθή σκολίωση, θα έπρεπε να μπορούμε να μελετήσουμε την κατάσταση του πάσχοντος στο τέλος της σκελετικής ωρίμανσης κι ακόμη αργότερα στην ενήλικη ζωή (28).

Ευτυχώς, πλέον υπάρχουν αρκετές έρευνες που ακολουθούν μια αντικειμενική μεθοδολογία. Η έρευνα του Weinstein (2013) είναι μια από αυτές. Η έρευνα χρησιμοποίησε «τυφλή» προσέγγιση, δηλαδή μελέτησε την μακροχρόνια κατάσταση των πασχόντων χωρίς προηγούμενη γνώση της θεραπευτικής οδού που ακολουθήθηκε. Αυτό συμβάλει στην αντικειμενικότητα των ευρημάτων. Η έρευνα έδειξε αποτελεσματικότητα στο 72% των περιπτώσεων χρήσης κηδεμόνα (29) σε σύγκριση με μια ομάδα χωρίς καθόλου θεραπεία. Η έρευνα τερματίστηκε νωρίς, καθώς δεν ήταν ηθικά σωστό να μην συστήνεται θεραπεία σε κάποια παιδιά για να υπάρχει ομάδα ελέγχου για ερευνητικούς λόγους, ειδικά όταν το ποσοστό αποτελεσματικότητας του κηδεμόνα είναι τόσο υψηλό. Η έρευνα παραμένει από τις πλέον αντικειμενικές πάνω στο θέμα.

Υπάρχουν επίσης πλέον μακροπρόθεσμες μελέτες που εξέτασαν τα αποτελέσματα της χρήσης κηδεμόνα σε βάθος χρόνου.  Επιπλέον των μελετών που ήδη αναφέραμε, οι οποίες διαπίστωσαν ότι δεν υπήρχε εξέλιξη της σκολίωσης 20 χρόνια μετά την χρήση κηδεμόνα, υπάρχουν και σύγχρονες έρευνες που εξετάζουν αν η διόρθωση της καμπύλης με τον κηδεμόνα αντέχει στον χρόνο. Τέτοιες έρευνες είναι η έρευνα  Mehta που χρησιμοποίησε την ανάπτυξη των εφήβων για να διορθώσει την κλίση στην σπονδυλική στήλη του μελλοντικού ενήλικα (30), και η έρευνα του 2017 που διαπίστωσε ότι μειώσεις της καμπύλης μεγαλύτερες των 10º αντέχουν για 15+ έτη (31). Διαπιστώνουμε δηλαδή ξανά και ξανά πως η χρήση κηδεμόνα είναι αποτελεσματική για την αντιμετώπιση της σκολίωσης, κι ότι η χρήση κηδεμόνα νωρίς σε συνδυασμό με τη φυσιοθεραπεία (32) μπορούν να αποτρέψουν την χειρουργική επέμβαση και την εξέλιξη της πάθησης, και να μειώσουν την καμπύλη της σπονδυλικής στήλης (33).

Συμπεράσματα

Μπορεί να είναι κάπως δύσκολο να εντοπίσει κανείς στο διαδίκτυο αξιόπιστη ιατρική πληροφόρηση σχετικά με την ιδιοπαθή σκολίωση και την αντιμετώπισή της με κηδεμόνα, καθώς υπάρχει πληθώρα πληροφοριών, ενώ η έρευνα έχει προχωρήσει σημαντικά, καθιστώντας αρκετές προηγούμενες μελέτες παρωχημένες.

Με βάση τη σύγχρονη έρευνα, το συμπέρασμα που πρέπει κανείς να συγκρατήσει είναι το εξής: Παρόλο που ένας ενήλικας με ολοκληρωμένη σκελετική ανάπτυξη και κλίση 50º ενδέχεται να μην δει ιδιαίτερη βελτίωση φορώντας κηδεμόνα, για ένα παιδί στην ανάπτυξη ο κηδεμόνας σκολίωσης είναι αυτός που κάνει τη διαφορά ανάμεσα σε μια μικρότερη καμπύλη ή χειρουργική επέμβαση.

Δεν υπάρχει πλέον καμία αμφιβολία ότι όσο πιο νωρίς γίνει η διάγνωση της ιδιοπαθούς σκολίωσης, τόσο πιο νωρίς θα αντιμετωπισθεί με κηδεμόνα σύμφωνα με όσα συστήνει η ιατρική έρευνα. Το ερώτημα πλέον είναι πόσο μπορεί να διορθωθεί  με τον κηδεμόνα η σπονδυλική στήλη.

Η «συνταγή» για την αποτελεσματική χρήση κηδεμόνα για την ιδιοπαθή σκολίωση είναι απλή: Αντιμετωπίστε την σκολίωση όσο το δυνατόν νωρίτερα. Διορθώστε την καμπύλη μέσα στον κηδεμόνα όσο γίνεται περισσότερο. Φορέστε τον κηδεμόνα από 16 ως 23 ώρες ημερησίως. Φορέστε τον κηδεμόνα μέχρι να επιτευχθεί η σκελετική ωρίμανση. Στη συνέχεια, σταδιακά μειώστε την χρήση του κηδεμόνα μέχρι να την σταματήσετε.  

ΠΗΓΗ: https://scoliosiscarecenters.com