Όσοι αθλητές με αναπηρία χρησιμοποιούν τεχνητό μέλος τύπου «λεπίδας» για να τρέχουν, δεν έχουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στα 400 μέτρα σε σχέση με τους αρτιμελείς αθλητές. Αντίθετα μάλιστα, φαίνεται να έχουν σημαντικό μειονέκτημα στην εκκίνηση, σύμφωνα με την έρευνα του CU Boulder που δημοσιεύτηκε πρόσφατα.
Η πολυαναμενόμενη έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Royal Society Open Science, προσφέρει το πληρέστερο δείγμα δεδομένων που έχει συλλεχθεί ποτέ από elite δρομείς με διπλό ακρωτηριασμό κάτω άκρων, συμπεριλαμβανομένου του πιο γρήγορου σπρίντερ στα 400 μέτρα, του Blake Leeper. Ο Leeper κρίθηκε μη επιλέξιμος να αγωνιστεί στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Τόκυο πέρσυ, με την αιτιολογία ότι το προσθετικό του μέλος αποτελούσε πλεονέκτημα!
Η περίπτωση Leeper
Κατά τη σύγκριση των επιδόσεων του Leeper, του Νοτιοαφρικανού “blade runner” Oscar Pistorius και άλλων 6 σπρίντερ με διπλό ακρωτηριασμό με τα δεδομένα των καλύτερων αρτιμελών σπρίντερ στον κόσμο σε πέντε παράγοντες απόδοσης, η έρευνα δεν διαπίστωσε πλεονέκτημα.
“Πολλές υποθέσεις γίνονται σχετικά με τα τεχνητά μέλη για τρέξιμο και την απόδοση των δρομέων, χωρίς να στηρίζονται σε δεδομένα,” λέει μια από τις επικεφαλής της έρευνας, η Alena Grabowski, αναπληρώτρια καθηγήτρια φυσιολογίας στο CU Boulder. “Με αυτή την έρευνα, δείχνουμε ότι η χρήση προσθετικών κάτω άκρων τρεξίματος δεν παρέχει κανένα πλεονέκτημα στον αγώνα των 400 μέτρων, σε σύγκριση με τα βιολογικά πόδια.”
Στο πλαίσιο της έρευνας ο Leeper—που γεννήθηκε χωρίς πόδια—επισκέφτηκε το Εργαστήριο Εφαρμοσμένης Βιομηχανικής της Grabowski για μια σειρά μετρήσεων το 2018. Εκείνο το καλοκαίρι, είχε κάνει τα 400 μέτρα σε 44.42 δεύτερα, σπάζοντας το ρεκόρ του Pistorius, του πρώτου αθλητή με ακρωτηριασμό κάτω από το γόνατο που συναγωνίσθηκε με αρτιμελείς δρομείς σε Ολυμπιακούς Αγώνες.
Η περίπτωση Pistorius
Μετά από τον ιστορικό αγώνα του Pistorius το 2012, η International Association of Athletics Federations (σήμερα World Athletics) θέσπισε ως κανόνα πως, στο εξής, οι αθλητές που χρησιμοποιούν «μηχανικά βοηθήματα» θα πρέπει να παρέχουν αποδείξεις πως οι «λεπίδες» δεν τους δίνουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.
Ο Leeper απευθύνθηκε στην Grabowski, ειδικό στην εμβιομηχανική των προσθετικών μελών, η οποία είχε συλλέξει αντίστοιχα στοιχεία για τον Pistorius κάποια χρόνια νωρίτερα.
Το πλαίσιο της έρευνας
Τόσο στον διάδρομο όσο και στο ταρτάν, οι ερευνητές μέτρησαν την επιτάχυνση του Leeper κατά την εκκίνηση, τη μέγιστη ταχύτητα στις ευθείες και στις στροφές, την ταχύτητα σε συνδυασμό με την αερόβια ικανότητα και την αντοχή στο σπριντ.
Χρησιμοποίησαν επίσης κορυφαίες μετρήσεις από κάθε διαθέσιμες πληροφορίες από ελίτ δρομείς με διπλό ακρωτηριασμό και τα σύγκριναν με αντίστοιχα δεδομένα για αρτιμελείς αθλητές.
Τα προσθετικά μέλη δεν προσφέρουν πλεονέκτημα
O Blake Leeper στη διάρκεια των μετρήσεων.
“Διαπιστώσαμε ότι κανένας αθλητής με τεχνητά κάτω άκρα δεν είχε σημειώσει ποτέ καλύτερα από ελίτ αρτιμελείς αθλητές σε εργαστηριακό περιβάλλον σε οποιονδήποτε δείκτη απόδοσης στο σπριντ” σημειώνει ο Owen Beck, μέλος της ερευνητικής ομάδας από το Emory University.
Οι αθλητές με τεχνητά κάτω άκρα ήταν 40% πιο αργοί στην εκκίνηση, είχαν ταχύτητα 19% πιο αργή στην αερόβια ικανότητα και ήταν 1 – 3% πιο αργοί στις στροφές σε σχέση με τους αρτιμελείς.
“Απ’ όσο γνωρίζουμε, αυτή είναι η πρώτη μελέτη που πραγματικά εξετάζει όλα τα μέρη του αγώνα,” λέει ο Paolo Taboga, αναπληρωτής καθηγητής κινησιολογίας στο California State University, Sacramento. “Δεν βρήκαμε κανένα πλοενέκτημα.”
Οι μελετητές παρουσίασαν προκαταρκτικά αποτελέσματα στο Court of Arbitration for Sport το 2020 αλλά το δικαστήριο απεφάνθη πως ο Leeper δεν μπορούσε να συμμετέχει σε διεθνείς αγώνες, συμπεριλαμβανομένων των Ολυμπιακών, γιατί τα προσθετικά του μέλη τον καθιστούσαν ψηλότερο. (Σε μια προηγούμενη έρευνα, δημοσιευμένη στο περιοδικό PLOS One, η Grabowski και οι συνεργάτες της βρήκαν πως το ύψος δεν παίζει ρόλο στην μέγιστη ταχύτητα κατά το σπριντ.
Οι ερευνητές ελπίζουν πως η δημοσίευση της έρευνας όχι μόνο θα υποχρεώσει την World Athletics να επανεξετάσει τις πολιτικές της, αλλά και θα βοηθήσει τον υπόλοιπο κόσμο να είναι πιο αντικειμενικός. Ενθαρρύνουν δε και άλλους ερευνητές να δημοσιεύσουν πάνω στο θέμα.
“Ελπίζω πως η έρευνα θα κάνει τον κόσμο να προβληματιστεί πραγματικά κατά πόσο κάποιοι κανόνες που έχουν τεθεί εμποδίζουν αθλητές με αναπηρία να αγωνιστούν, όταν η επιστήμη δείχνει πως μπορούν να αγωνιστούν δίκαια,” λέει η Grabowski.
