Η ικανοποίηση από την αισθητική εμφάνιση ενός τεχνητού μέλους συνδέεται άμεσα με την ψυχοκοινωνική προσαρμογή μετά από έναν ακρωτηριασμό και έχει αποδειχθεί ότι επηρεάζει την εικόνα που έχει ο χρήστης του για το σώμα του, την αυτοαποδοχή και την αίσθηση ενσωμάτωσης της πρόθεσης στο σώμα του. Επιπλέον, υπάρχουν ενδείξεις ότι η αισθητική ικανοποίηση επηρεάζει το επίπεδο συμμετοχής των χρηστών τεχνητών μελών σε κοινωνικές δραστηριότητες.
Έρευνες έχουν δείξει ότι οι γυναίκες εμφανίζουν χαμηλότερα επίπεδα ικανοποίησης σε σύγκριση με τους άνδρες, ενώ οι νεότεροι χρήστες αναφέρουν μικρότερη ικανοποίηση από ό,τι οι μεγαλύτερης ηλικίας. Αν και υπάρχουν περιορισμένα δεδομένα σχετικά με το πώς συγκεκριμένα αισθητικά χαρακτηριστικά του σχεδιασμού επηρεάζουν τις αντιλήψεις των χρηστών για το προσθετικό άκρο που χρησιμοποιούν, φαίνεται πως τα προσθετικά άκρα με ρεαλιστική εμφάνιση σχετίζονται με υψηλότερα επίπεδα ικανοποίησης. Παλαιότερες έρευνες έδειξαν ότι η χρήση ενός σιλικονούχου, ρεαλιστικού καλλύμματος μπορούσε να αυξήσει σημαντικά τη συμμετοχή των χρηστών σε δραστηριότητες που περιλαμβάνουν την αποκάλυψη του σώματός τους. Όμως με την μαζικότερη χρήση των εκτυπωτών 3D, πολλοί χρήστες τεχνητών μελών δηλώνουν ικανοποίηση από τη δυνατότητά τους να εκφραστούν μέσα από τη διακόσμηση των τεχνητών μελών τους. Έτσι πλέον οι ερευνητές καλούνται να διακρίνουν πώς επηρεάζονται οι χρήστες που α) χρησιμοποιούν ένα τεχνητό μέλος χωρίς κανένα κάλυμμα, β) χρησιμοποιούν ρεαλιστικό κάλυμμα που μιμείται το χρώμα και την εμφάνιση του υπόλοιπου σώματός τους, γ) χρησιμοποιούν προσωποποιημένο μη ρεαλιστικό κάλυμμα.
Μπορεί λοιπόν η εμφάνιση ενός τεχνητού μέλους να επηρεάσει ουσιαστικά την ποιότητα ζωής του χρήστη;
Η Christina Wechsel με κάλυμμα της UNYQ
Η απάντηση είναι απολύτως θετική, σύμφωνα με την έρευνα που δημοσιεύθηκε πριν από λίγους μήνες στο Journal of Rehabilitation and Assistive Technologies Engineering. Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Γιόνσεπινγκ της Σουηδίας μελέτησε μια ομάδα ατόμων με ακρωτηριασμό του κάτω άκρου για να αξιολογήσει την ικανοποίηση και την ψυχική τους ευημερία υπό δύο διαφορετικά σενάρια: το ένα με ρεαλιστικό κάλυμμα αφρού για προσθετικά άκρα και το άλλο με ένα διακοσμητικό κάλυμμα που είχε δημιουργηθεί με 3D εκτύπωση.
Ως πρώτο συμπέρασμα, οι ερευνητές διαπίστωσαν πως η χρήση οποιουδήποτε καλύμματος, είτε ρεαλιστικού είτε διακοσμητικού, κατέληξε σε υψηλότερα επίπεδα ικανοποίησης στους συμμετέχοντες σε σχέση με το τεχνητό τους μέλος όπως το χρησιμοποιούσαν πριν ενταχθούν στην έρευνα.
Επίσης, η έρευνα αποκάλυψε πως η χρήση διακοσμητικών καλυμμάτων είχε βελτιωμένους δείκτες ικανοποίησης σε σχέση με τα καλύμματα αφρού. Ένας πιθανός λόγος είναι πως τα καλύμματα 3D διατηρούνται καθαρά ευκολότερα από τα καλύμματα αφρού. Ενδιαφέρον είναι πως οι χρήστες επέλεξαν το δικό τους διακοσμητικό κάλυμμα στο πλαίσιο της έρευνας, έτσι δεν υπάρχει ομοιομορφία στο είδος διακόσμησης. Το αποτέλεσμα είναι υπέρ της προσωπικοποίησης: «Αν και οι προσωπικές προτιμήσεις διαφέρουν σημαντικά», κατέληξαν οι ερευνητές, «ο σχεδιασμός διακοσμητικών καλυμμάτων για τα προσθετικά κάτω άκρα μπορεί να έχει σημαντικό αντίκτυπο στη μείωση των διαταραχών της σωματικής εικόνας και στη βελτίωση της γενικής ψυχοκοινωνικής προσαρμογής στο τεχνητό μέλος».
Η εμφάνιση του τεχνητού μέλους συμπληρώνει την ικανοποίηση από άλλους σημαντικούς παράγοντες
Φυσικά, παράγοντες όπως η άνεση, η ασφάλεια, η λειτουργικότητα και η ευκολία χρήσης παίζουν τον πλέον καθοριστικό ρόλο για να υιοθετήσει κανείς πλήρως ένα προσθετικό πόδι. Όμως, ο σχεδιασμός της μελέτης εξάλειψε την επίδραση αυτών των μεταβλητών από το αποτέλεσμα: οι συμμετέχοντες χρησιμοποίησαν το ίδιο τεχνητό κάτω άκρο καθ’ όλη τη διάρκεια της μελέτης των 24 εβδομάδων, διατηρώντας έτσι σταθερά τα επίπεδα εφαρμογής, λειτουργικότητας και άνεσης. Το μόνο που άλλαξε ήταν η εμφάνιση: Οι μισοί συμμετέχοντες φορούσαν παραδοσιακά καλύμματα τις πρώτες 12 εβδομάδες, ενώ οι άλλοι μισοί φορούσαν διακοσμητικά καλύμματα. Στη συνέχεια, οι ομάδες αντάλλαξαν ρόλους για τις επόμενες 12 εβδομάδες.
Οι ερευνητές συνέλεξαν εκτενή δεδομένα μέσω ερωτηματολογίων πριν την έναρξη της μελέτης και μετά από κάθε περίοδο 12 εβδομάδων. Οι δείκτες ψυχοκοινωνικής προσαρμογής βελτιώθηκαν κατά τη χρήση των 3D-εκτυπωμένων διακοσμημένων καλυμμάτων, ενώ οι διαταραχές της σωματικής εικόνας μειώθηκαν. Η συναισθηματική υγεία και η αντίληψη του σώματος έχουν καλά τεκμηριωμένη επίδραση στη συνολική φυσική κατάσταση των ατόμων με ακρωτηριασμό, καθώς όσοι νιώθουν καλά με το τεχνητό μέλος τους τείνουν να παρουσιάζουν αυξημένα επίπεδα δραστηριότητας, κινητικότητας και κοινωνικής αλληλεπίδρασης.
Η σημασία του καλύμματος για τους νέους χρήστες
Οι ερευνητές διαπίστωσαν με μια συστηματική έρευνα κάτι που οι περισσότεροι χρήστες τεχνητών μελών γνωρίζουν διαισθητικά: Τα όμορφα, διακοσμημένα και προσωποποιημένα καλύμματα τεχνητών μελών μπορούν να οδηγήσουν σε καλύτερη, συνολικά, υγεία για τους χρήστες τους, συμπεριλαμβανομένης της σωματικής και ψυχολογικής υγείας.
Δεδομένου ότι ένας νέος χρήστης τεχνητού μέλους αντιμετωπίζει με μεγάλη ένταση όλα τα ερωτήμα και τους προβληματισμούς για τη χρήση του προσθετικού του άκρου, και πιέζεται τόσο σωματικά όσο και ψυχολογικά τους πρώτους μήνες χρήσης, οι ερευνητές θέτουν ένα ενδιαφέρον θέμα: θα μπορούσε η πρώτη περίοδος χρήσης ενός τεχνητού άκρου να γίνει πιο εύκολη αν προταθεί στον νέο χρήστη να επιλέξει και να χρησιμοποιεί κάλυμμα;
Είναι ένα ερώτημα που αξίζει να μελετηθεί περισσότερο. Ως τότε, αν είσαι χρήστης προσθετικού ποδιού και δεν σου αρέσει η εμφάνισή του, επισκέψου τον προσθετικό σου για να δεις τι είδους κάλυμμα θα μπορούσες να χρησιμοποιήσεις για να κάνεις το τεχνητό σου μέλος πραγματικά δικό σου.
Διάβασε όλη τη μελέτη εδώ: https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/20556683251330996
Κεντρική φωτογραφία άρθρου: ALLELES Design Studio