Κάθε μέρα, εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο ζουν τη ζωή τους με προσθετικά μέλη. Δουλεύουν, αθλούνται, φροντίζουν τις οικογένειές τους, ταξιδεύουν, ερωτεύονται. Η τεχνολογία έχει προχωρήσει τόσο πολύ που τα σύγχρονα προσθετικά μέλη προσφέρουν απίστευτες δυνατότητες κίνησης και λειτουργικότητας. Και όμως, παρά την πρόοδο και την αυξημένη ορατότητα, υπάρχει κάτι που παραμένει αμετάβλητο: οι ερωτήσεις.
“Τι σου συνέβη;” “Πονάει;” “Μπορώ να το αγγίξω;” “Πόσο κόστισε;”
Αυτές είναι μερικές μόνο από τις ερωτήσεις που κάποιος με προσθετικό μέλος μπορεί να ακούσει σε μια τυπική εβδομάδα ή ακόμα και σε μία μέρα. Μπορεί να προέρχονται από ξένους στο δρόμο, από παιδιά με αθώα περιέργεια, από συναδέλφους που δεν ξέρουν πώς να ξεκινήσουν τη συζήτηση, ή ακόμα και από φίλους και οικογένεια που προσπαθούν να κατανοήσουν.
Η αλήθεια είναι ότι η χρήση προσθετικού μέλους κάνει κάποιον ορατό με έναν τρόπο που μπορεί να είναι εξαντλητικός. Δεν είναι απλά μια ερώτηση που πρέπει να απαντήσεις, αλλά ερωτήσεις που επανέρχονται ξανά και ξανά, συχνά ακριβώς τη στιγμή που απλά θέλεις να αγοράσεις καφέ ή να περιμένεις το λεωφορείο. Και ενώ οι περισσότερες ερωτήσεις προέρχονται από καλή πρόθεση και γνήσια περιέργεια, μπορεί να γίνουν ενοχλητικές ή να σε κάνουν να αισθανθείς δύσκολα. Πολλοί νιώθουν ότι πρέπει συνεχώς να δικαιολογούνται ή να εξηγούν, και αυτό κουράζει.
Πώς λοιπόν μπορούμε να βρούμε την ισορροπία; Πώς απαντάμε με χάρη και ευγένεια, χωρίς να θυσιάζουμε τα προσωπικά μας όρια ή την ψυχική μας υγεία; Πώς διατηρούμε την αξιοπρέπειά μας και ταυτόχρονα επιλέγουμε πότε και πόσο θέλουμε να μοιραστούμε;
Κατανοώντας την Περιέργεια
Πρώτα απ’ όλα, είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι οι περισσότερες ερωτήσεις προέρχονται από άγνοια και όχι από κακία. Τα προσθετικά μέλη δεν είναι κάτι που βλέπει κανείς καθημερινά, και πολλοί άνθρωποι απλά δεν ξέρουν πώς να συμπεριφερθούν ή τι είναι κατάλληλο να ρωτήσουν. Κάποιοι θα κάνουν ότι δεν το βλέπουν για να μη μας φέρουν σε δύσκολη θέση. Άλλοι θα τολμήσουν την ερώτηση που τους τριβελίζει στο μυαλό.
Όσο καλοπροαίρετοι και να είμαστε, δεν σημαίνει ότι πρέπει να εξηγούμε και να εκπαιδεύουμε τον κόσμο στον τρόπο ζωής ενός ανθρώπου με προσθετικό μέλος. Ίσως όμως μπορούμε να επιλέξουμε την προσέγγισή μας με περισσότερη κατανόηση.
Στρατηγικές Απάντησης
1. Η Σύντομη και Ευγενική Απάντηση
Για καθημερινές ερωτήσεις από άγνωστους (π.χ. στο σούπερ μάρκετ ή στο λεωφορείο), μια σύντομη απάντηση συχνά αρκεί:
Ερώτηση: “Τι σου συνέβη;”
Απάντηση: “Είναι προσθετικό μέλος, αλλά όλα καλά, ευχαριστώ!”
Αυτή η προσέγγιση κλείνει ευγενικά τη συζήτηση χωρίς να δίνει περισσότερες λεπτομέρειες. Αν θέλετε, μπορείτε να δώσετε λεπτομέρειες, αλλά δεν είναι αναγκαίο. Πάντα δίνουμε όση πληροφόρηση αντέχουμε και νιώθουμε άνετα.
2. Η Χιουμοριστική Προσέγγιση
Το χιούμορ μπορεί να διαλύσει την αμηχανία και να κάνει την κατάσταση πιο άνετη για όλους:
Ερώτηση: “Είναι αληθινό;”
Απάντηση: “Όχι, είναι νοικιασμένο – την Παρασκευή παίρνω πίσω το δικό μου.”
Φυσικά, αυτή η τακτική λειτουργεί μόνο όταν εσείς αισθάνεστε άνετα και η κατάσταση το επιτρέπει. Αν δεν είστε ακόμα εξοικειωμένοι με την κατάστασή σας, τότε ίσως το χιούμορ να μην είναι η καλύτερη αντίδραση.
3. Η Εκπαιδευτική Απάντηση
Όταν η ερώτηση προέρχεται από γνήσιο ενδιαφέρον και έχετε τη διάθεση, μπορείτε να μοιραστείτε περισσότερα:
Ερώτηση: “Πώς λειτουργεί;”
Απάντηση: “Είναι μια προηγμένη τεχνολογία που συνδέεται με το σώμα μου και μου επιτρέπει να κάνω σχεδόν τα πάντα που έκανα πριν.”
4. Το Ευγενικό Όριο
Δεν οφείλετε απάντηση σε κανέναν, ειδικά σε προσωπικές ή αδιάκριτες ερωτήσεις:
Ερώτηση: “Μπορώ να το αγγίξω;”
Απάντηση: “Προτιμώ όχι, αλλά σε ευχαριστώ που ρώτησες.” Ή απλά: “Είναι κάτι πολύ προσωπικό που δεν μου αρέσει να συζητώ.”
Έχετε βάλει το όριό σας το οποίο οφείλει ο άλλος να δεχτεί.
Ειδικές Περιπτώσεις
Παιδιά
Τα παιδιά είναι φυσικά περίεργα και συχνά πιο ειλικρινή. Μια απλή, φιλική απάντηση συνήθως τα ικανοποιεί:
“Το πόδι μου είναι διαφορετικό, αλλά μου επιτρέπει να τρέχω και να παίζω όπως κι εσύ!”
Αν έχετε την όρεξη και την ψυχική αντοχή, μπορείτε να ανοίξετε μια συζήτηση με τα παιδιά για να καταλάβουν καλύτερα το πόσο ίδιοι είμαστε όλοι.
Επαγγελματικό Περιβάλλον
Στη δουλειά, μια σύντομη, επαγγελματική απάντηση βοηθά στην πορεία:
“Χρησιμοποιώ προσθετικό μέλος, αλλά δεν επηρεάζει την ικανότητά μου να κάνω τη δουλειά μου. Αν χρειαστεί κάποια προσαρμογή, θα το αναφέρω.”
Επαναλαμβανόμενες Ερωτήσεις
Αν συναντάτε συχνά τις ίδιες ερωτήσεις, αναπτύξτε ένα “σενάριο” που σας φαίνεται φυσικό και οικείο. Αυτό μειώνει τη συναισθηματική κούραση και την ανάγκη να απαντάτε σε κάθε ερώτημα και περιέργεια.
Φροντίζοντας τον Εαυτό μας
Είναι ΟΚ να Μην Απαντήσετε
Κάποιες μέρες μπορεί να είστε πιο ευάλωτοι ή κουρασμένοι. Δεν οφείλετε εξηγήσεις ή εκπαίδευση σε κανέναν. Ένα απλό χαμόγελο και “Δεν θέλω να μιλήσω γι’ αυτό” είναι απόλυτα αποδεκτό.
Βρείτε Υποστήριξη
Συνδεθείτε με άλλους ανθρώπους που χρησιμοποιούν προσθετικά μέλη, είτε διαδικτυακά είτε σε ομάδες υποστήριξης. Η ανταλλαγή εμπειριών και στρατηγικών μπορεί να είναι χρήσιμη και σε πολλές περιπτώσεις απαλύνει την κοινωνική πίεση που νιώθουν πολλοί άνθρωποι με προσθετικά μέλη.
Θέστε Σαφή Όρια
Με ανθρώπους που βλέπετε συχνά (συνάδελφοι, γείτονες), μπορεί να αξίζει να θέσετε σαφή όρια από την αρχή: “Σε ευχαριστώ για το ενδιαφέρον, αλλά προτιμώ να μην συζητώ λεπτομέρειες για το προσθετικό μου.” Ίσως στο μέλλον να νιώσετε πιο έτοιμοι να μιλήσετε, αλλά αυτό θα το κάνετε με τους δικούς σας όρους και στους δικούς σας χρόνους.
Μετατρέποντας τις Προκλήσεις σε Ευκαιρίες
Κάποιοι άνθρωποι επιλέγουν να χρησιμοποιήσουν αυτές τις στιγμές ως ευκαιρίες ευαισθητοποίησης. Αν αυτό σας ταιριάζει, μπορείτε να μιλήσετε για τις δυνατότητες της σύγχρονης προσθετικής τεχνολογίας και να ευαισθητοποιήσετε άλλους ανθρώπους. Μπορείτε επίσης να διαλύσετε μύθους και στερεότυπα και να κάνετε την κοινωνία λίγο πιο ανεκτική και πιο προσεκτική. Για παράδειγμα, μπορείτε να εξηγήσετε τη σημασία των θέσεων παρκαρίσματος για ανάπηρους και το πόσο σημαντικό είναι να τις σεβόμαστε.
Κάποιοι άνθρωποι γίνονται ‘φάροι’ με την ανθεκτικότητά τους και μπορεί να εμπνεύσουν άλλους. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι πρέπει οπωσδήποτε να δείξετε δύναμη, ιδίως αν δεν το νιώθετε μέσα σας. Αν είστε σε αυτή τη φάση της ζωής σας, φυσικά και μπορείτε να γίνετε έμπνευση για έναν καλύτερο κόσμο. Αρκεί να είναι επιλογή σας και όχι υποχρέωση.
Είμαστε ειλικρινείς και δυνατοί
Η χάρη στις απαντήσεις δεν σημαίνει να θυσιάζουμε τα όριά μας. Σημαίνει να βρίσκουμε έναν τρόπο να ανταποκρινόμαστε στον κόσμο που μας επιτρέπει να διατηρούμε την αξιοπρέπεια και την ψυχική μας ηρεμία.
Κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός, και η “σωστή” απάντηση είναι αυτή που σας κάνει να νιώθετε σεβασμό για τον εαυτό σας. Μερικές φορές αυτό σημαίνει εκπαίδευση, άλλες φορές χιούμορ, και άλλες φορές σιωπή.
Το προσθετικό μέλος είναι απλά ένα εργαλείο που χρησιμοποιείτε και δεν σας ορίζει. Έχετε κάθε δικαίωμα να ελέγχετε τη δική σας αφήγηση και να επιλέγετε πόσα θέλετε να μοιραστείτε με τον καθένα, ανάλογα με την οικειότητα που νιώθετε, τη στιγμή και τις δικές σας ψυχικές δυνάμεις.
Στο κάτω-κάτω, η χάρη είναι αμφίδρομη. Ναι, επιδιώκουμε να απαντάμε με ευγένεια, αλλά αξίζουμε κι εμείς σεβασμό και κατανόηση από τους άλλους!