Η πλατυποδία, δηλαδή το μειωμένο ύψος ή και η απουσία καμάρας του ποδιού, αφορά περίπου 20-30% του πληθυσμού όλων των ηλικιών.
Είναι συνήθης στα νήπια, καθώς η ποδική καμάρα ολοκληρώνει την ανάπτυξή της στην ηλικία των 4-6 ετών –οπότε και η πλατυποδία εξαφανίζεται στην πλειοψηφία των περιπτώσεων.
Πλατυποδία εμφανίζεται επίσης στους ενήλικες σε μεγαλύτερες ηλικίες, καθώς καταστάσεις όπως η παχυσαρκία, ο διαβήτης, διάφοροι τραυματισμοί και τενοντίτιδες, η αρθρίτιδα κ.λπ. επηρεάζουν τα πέλματα. Οι γυναίκες που φορούν συχνά ψηλοτάκουνα παπούτσια έχουν επίσης περισσότερες πιθανότητες εμφάνισης πλατυποδίας, ενώ πολλές αναπτύσσουν πρόσκαιρη πλατυποδία στη διάρκεια της εγκυμοσύνης, υπό την επίδραση της αύξησης του βάρους και της αλλαγής του κέντρου βάρους του σώματος.
Αρκετοί πάσχοντες δεν εμφανίζουν ενοχλητικά συμπτώματα και μπορεί να αγνοούν ότι εμφανίζουν πλατυποδία. Στις περιπτώσεις αυτές δεν απαιτείται κάποια ιδιαίτερη θεραπεία. Αντίθετα, όταν η πλατυποδία είναι δύσκαμπτη και οφείλεται σε γενετικούς λόγους, σε συνένωση των οστών του ποδιού, σε αρθρίτιδα, σε μυική ατροφία ή σε σοβαρές νευρολογικές παθήσεις, οι πάσχοντες έχουν σοβαρές ενοχλήσεις και η θεραπεία είναι απαραίτητη.
Συμπτώματα της πλατυποδίας
Η καμάρα του ποδιού είναι ένα φυσικό «έλασμα» που δίνει ώθηση στο πόδι στη διάρκεια του βηματισμού και συμβάλει στην απορρόδηση των κραδασμών και στην κατανομή του βάρους στα πόδια και στα πέλματα. Όταν η καμάρα είναι χαμηλότερη του κανονικού, μεταβάλλεται η ευθυγράμμιση των μυών των κάτω άκρων, από την μέση ως και τα πέλματα. Αρκετοί πάσχοντες από πλατυποδία έχουν την τάση να στρέφουν το πόδι προς τα μέσα στη διάρκεια του βηματισμού με αποτέλεσμα να μετατοπίζεται η φτέρνα προς τα έξω (βλαισότητα). Αυτές οι αλλαγές στάσης είναι που προκαλούν ενοχλήσεις και συμπτώματα.
Τα πιο κοινά συμπτώματα της πλατυποδίας είναι:
- Πόνος και κόπωση στα πόδια, ειδικά μετά από πολύ περπάτημα.
- Πόνος στις αρθρώσεις των γονάτων και των γοφών.
- Τενοντοπάθειες και προβλήματα στον αχίλλειο τένοντα.
- Πόνοι στη μέση.
- Αδεξιότητα στο βάδισμα, μικροτραυματισμοί στο περπάτημα, ειδικά στα παιδιά.
Θεραπεία της πλατυποδίας
Στις περισσότερες περιπτώσεις, δεν τίθεται τόσο θέμα θεραπείας όσο ανακούφισης του πάσχοντος από τυχόν συμπτώματα της πλατυποδίας.
Μιλάμε τότε για συντηρητική θεραπεία, που περιλαμβάνει:
- απλές ασκήσεις του ποδιού, βάδισμα με γυμνά πόδια σε ανώμαλη επιφάνεια, και στις πιο σοβαρές περιπτώσεις φυσιοθεραπεία,
- χρήση διορθωτικών πάτων μέσα στα παπούτσια,
- δίαιτα με στόχο την απώλεια βάρους όταν η πλατυποδία οφείλεται σε παχυσαρκία,
- ξεκούραση και ενδεχομένως αντιφλεγμονώδη φάρμακα με σκοπό την ανακούφιση από πιο οξύ πόνο,
- χρήση ορθωτικών κηδεμόνων σε συγκεκριμένες επιβαρυμένες περιπτώσεις.
Σε πολύ σοβαρές και επίπονες περιπτώσεις που δεν ανταποκρίνονται στη συντηρητική θεραπεία, μπορεί να απαιτηθεί χειρουργική αντιμετώπιση.
Πλατυποδία και πελματογράφημα
Το πελματογράφημα είναι ιδιαίτερο χρήσιμο όχι τόσο για την διάγνωση της πλατυποδίας, που γίνεται συνήθως εύκολα με κλινική εξέταση αλλά και με παρατήρηση της φθοράς των παπουτσιών, όσο για την ανακούφιση του πάσχοντος.
Πράγματι, επειδή η πλατυποδία επηρεάζει τον καθένα με «μοναδικό» τρόπο, το πελματογράφημα αναδεικνύει τα σημεία πίεσης του ποδιού κατά την όρθια στάση και το βάδισμα και επιτρέπει την κατασκευή εξατομικευμένων ορθωτικών πελμάτων που ανυψώνουν την καμάρα του ποδιού και κρατούν την υπαστραγαλική άρθρωση σε ουδέτερη θέση. Η διόρθωση της καμάρας ανακουφίζει και τους τένοντες, με αποτέλεσμα λιγότερους πόνους στις γάμπες.
Η χρήση των ορθωτικών πελμάτων ανακουφίζει και προστατεύει από τραυματισμούς τους πάσχοντες, ειδικά όσους έχουν έντονη αθλητική δραστηριότητα, έχουν εργασία που απαιτεί πολλές ώρες ορθοστασίας, κ.λπ.
Πώς γίνεται το πελματογράφημα
Το πελματογράφημα είναι μια απλή και ανώδυνη εξέταση που αναλύει την σταθερότητα του εξεταζόμενου στην όρθια στάση (στατικό πελματογράφημα) και τις πιέσεις που δέχονται τα πέλματα κατά το περπάτημα (δυναμικό πελματογράφημα). Γίνεται με 2 τρόπους:
- Με τη βοήθεια μιας ειδικής πλατφόρμας στην οποία στέκεται ο πάσχων. Η πλατφόρμα έχει πλήθος αισθητήρων πίεσης που στέλνουν δεδομένα σε ειδικό λογισμικό στον ηλεκτρονικό υπολογιστή ώστε να γίνει η απεικόνιση της μορφολογίας του πέλματος.
- Με τη βοήθεια ειδικών «πάτων» που τοποθετούνται μέσα στα παπούτσια του εξεταζόμενου και είναι συνδεδεμένοι με καλώδια με ηλεκτρονικό υπολογιστή. Ο εξεταζόμενος καλείται να περπατήσει και κατά τη διάρκεια της κίνησης καταγράφονται οι πιέσεις που δέχονται τα πέλματα.
Στη συνέχεια γίνεται επεξεργασία και ανάλυση των δεδομένων και προκύπτουν οι προδιαγραφές για την κατασκευή των ορθωτικών πελμάτων.
