Όλο και περισσότερες μάρκες αθλητικών υποδημάτων προσφέρουν αθλητικά παπούτσια με ενσωματωμένο ειδικό ανατομικό πάτο ώστε να αντιμετωπίζεται τυχόν πλατυποδία (ή, αντίθετα, κοιλοποδία) του αθλητή, και κυρίως του δρομέα. Τα καταστήματα πώλησης προσφέρουν όλο και συχνότερα τη δυνατότητα επιτόπου πελματογραφήματος, με βάση το οποίο συστήνουν παπούτσια στους ενδιαφερόμενους. Τέλος, στο you tube μπορεί κανείς να βρει πληθώρα βίντεο που δείχνουν πώς να κάνετε μόνος ένα wet test, με το οποίο μπορείτε να εξετάσετε το υγρό αποτύπωμα του πέλματος σε ένα χαρτόνι για να καταλάβετε αν πιθανόν πάσχετε από πλατυποδία ή κοιλοποδία.
Παράλληλα με την τάση που προτρέπει ακόμη και τον ερασιτέχνη δρομέα του σαββατοκύριακου να κάνει πελματογράφημα, υπάρχει μια μερίδα ειδικών που έχει τις αντιρρήσεις τις για την χρησιμότητα τόσο του πελματογραφήματος, όσο και των ειδικών αθλητικών παπουτσιών. Κυρίως, η σύγχρονη έρευνα τονίζει πως η πλατυποδία δεν είναι λόγος να μην αθλείστε, ούτε και λόγος για να αγοράζετε ακριβό, ειδικό εξοπλισμό.
Τι είναι η πλατυποδία;
Πλατυποδία έχει όποιος, στην όρθια στάση, δεν σχηματίζει καμάρα στο πέλμα του ποδιού. Η καμάρα του ποδιού είναι αυτή που επιτρέπει την απορρόφηση των κραδασμών, ενώ συμβάλλει στη δημιουργία ορμής στη βάδιση και στο τρέξιμο. Σε όσους πάσχουν από πλατυποδία, η καμάρα του ποδιού είναι πιο χαμηλή ως ανύπαρκτη. Όταν έχει κανείς πλατυποδία, οι τένοντες του πέλματος είναι πιο χαλαροί και δεν τραβούν το πέλμα με τόση δύναμη ώστε να δημιουργείται η καμάρα. Ανάλογα με το βαθμό χαλάρωσης των τενόντων, διαφέρει κι ο βαθμός πλατυποδίας.
Είναι η πλατυποδία πρόβλημα;
Ένα σημαντικό ποσοστό του πληθυσμού (περίπου το 20%) έχει πλατυποδία και οι περισσότεροι δεν έχουν ιδιαίτερες ενοχλήσεις. Επειδή όμως η πλατυποδία αλλάζει τη στάση του σώματος και τον τρόπο που το σώμα φέρει το βάρος του, ένα ποσοστό ατόμων με πλατυποδία μπορεί να αισθάνονται μυοσκελετικούς πόνους μηχανικής προέλευσης (από κακή στάση του σώματος) στα πέλματα, στα γόνατα, στους γοφούς και χαμηλά στη μέση, κυρίως μετά από έντονο περπάτημα ή πολλές ώρες ορθοστασίας.
Ο πόνος μπορεί να γίνει επίμονος για άτομα που περνούν καθημερινά πολλές ώρες σε ορθοστασία ή που καταπονούν τα πόδια τους συστηματικά. Η πλατυποδία επίσης μπορεί να δημιουργήσει πόνους που δεν υφίσταντο παλαιότερα όταν για κάποιο λόγο αυξάνεται σημαντικά το βάρος του σώματος, όπως στην εγκυμοσύνη ή σε άτομα με εντεινόμενο πρόβλημα παχυσαρκίας..
Τι συμβαίνει με τους αθλητές, που καταπονούν το σώμα τους με εντατικές προπονήσεις και απαιτητικούς αγώνες;
Οι πιο πρόσφατες έρευνες έχουν δείξει ότι οι αθλητές με πλατυποδία δεν υστερούν σε απόδοση σε σχέση με αθλητές με φυσιολογικό πέλμα. Μια σχετικά πρόσφατη έρευνα στην Ινδία σε δρομείς κατέδειξε ότι οι δρομείς μικρών αποστάσεων (σπριντ) ίσως υστερούσαν καθώς η έλλειψη καμάρας δεν τους έδινε την απαραίτητη εκρηκτικότητα στην εκκίνηση και στο τρέξιμο. Ωστόσο δεν σιαπίστωσε διαφορές σε αποστάσεις από 600 μέτρα και άνω.
Έτσι σήμερα η έρευνα τονίζει πως η πλατυποδία δεν αποτελεί αναπηρία (όπως μέχρι πρόσφατα την θεωρούσαν πολλοί επαγγελματικοί στρατοί) και δεν συνεπάγεται μειωμένη απόδοση στον αθλητισμό.
Προπονητές και αθλητίατροι προειδοποιούν ωστόσο πως σε κάποιους αθλητές η έντονη αθλητική δραστηριότητα σε συνδυασμό με την πλατυποδία μπορεί να οδηγεί σε πιο συχνούς τραυματισμούς των κάτω άκρων, όπως διαστρέμματα στον αστράγαλο, ρήξη μηνίσκου, τενοντίτιδα αχίλλειου τένοντα, επιγονάτια τενοντίτιδα, ή πελματιαία απονευρωσίτιδα (φλεγμονή του πέλματος στην πτέρνα). Η σχετική έρευνα δεν έχει καταλήξει με σαφήνεια αν οι αθλητές με πλατυποδία όντως έχουν μεγαλύτερη προδιάθεση για τέτοιους τραυματισμούς.
Χρειάζεται τελικά παρέμβαση στην πλατυποδία;
Χρειάζεται τελικά ο αθλητής να κάνει πελματογράφημα και να αγοράσει ειδικά αθλητικά παπούτσια, ή βρισκόμαστε μπροστά σε έναν μύθο;
Η πλατυποδία από μόνη της δεν είναι εμπόδιο στην άθληση. Πολλοί αθλητές με πλατυποδία διαπρέπουν και δεν φαίνεται, σύμφωνα με την έως τώρα έρευνα, να υστερούν σε απόδοση λόγω της πλατυποδίας. Επομένως, δεν υπάρχει λόγος να σας ανησυχεί η πλατυποδία αν αθλείστε. Αρκετοί αθλητές επιλέγουν να κάνουν ειδικές ασκήσεις ενδυνάμωσης του πέλματος για να ενισχύσουν την ισορροπία και την δύναμη του πέλματος, όπως θα έκαναν για να ενδυναμώσουν οποιαδήποτε άλλη μυική ομάδα.
Το κλειδί της απάντησης φαίνεται πως κρύβεται στην άνεση. Αν ένας αθλητής έχει πλατυποδία αλλά δεν έχει ενοχλήσεις στις προπονήσεις και στους αγώνες, δεν χρειάζεται να κάνει τίποτε για την πλατυποδία του. Δεν είναι απαραίτητα ειδικά υποδήματα, ούτε ειδικοί πάτοι, εφόσον αισθάνεται και αποδίδει ικανοποιητικά.
Αν πάλι ένας αθλητής αισθάνεται πιο άνετα φορώντας ειδικά παπούτσια ή ανατομικούς πάτους μέσα στα αθλητικά του παπούτσια, αυτό του επιτρέπει καλύτερες αποδόσεις. Επομένως καλώς κάνει να χρησιμοποιεί ειδικό εξοπλισμό.
Τέλος, αν ένας αθλητής έχει πλατυποδία και διαπιστώνει πως πάσχει από επαναλαμβανόμενους τραυματισμούς και πόνους, είναι καλό να συμβουλευτεί τον ορθοπεδικό του και να ακολουθήσει τις οδηγίες του, που μπορεί να περιλαμβάνουν πελματογράφημα, ανάλυση βάδισης και κατασκευή ειδικών ανατομικών πάτων. Ενδέχεται να ανήκει στο μικρό ποσοστό αθλητών που θα οφελούνταν από διόρθωση της πλατυποδίας τους με ειδικούς ορθωτικούς πάτους.
Τι προσφέρουν οι ορθωτικοί πάτοι στον αθλητή;
Οι εξατομικευμένοι ορθωτικοί πάτοι κατασκευάζονται ειδικά για το πόδι του αθλητή, κατόπιν πελματογραφήματος.
Αποτελούν μια ιδανική λύση γιατί απευθύνονται στον εξατομικευμένο βαθμό πλατυποδίας και διορθώνουν τη στάση του σώματος του συγκεκριμένου ατόμου. Ανακουφίζουν από τον πόνο και συμβάλλουν στην αποφυγή τραυματισμών και φλεγμονών. Προσφέροντας άνεση στον αθλητή, του επιτρέπουν να αποδίδει καλύτερα.
Μπορούν να χρησιμοποιηθούν με όλα τα αθλητικά υποδήματα, αφού αφαιρεθεί ο εργοστασιακός τους πάτος.
