Όσοι χρησιμοποιούν τεχνητό μέλος κάτω άκρου συχνά αντιμετωπίζουν προβλήματα ευαισθησίας με το κολόβωμα, όπως σκασίματα της επιδερμίδας, έλκη και φουσκάλες.
Τα προβλήματα δημιουργούνται από την τριβή του προσθετικού μέλους στην επιδερμίδα του κολοβώματος, η οποία όμως δεν είναι εκ κατασκευής αρκετά ανθεκτική ώστε να ανέχεται τριβές και βάρος. Οι πληγές που δημιουργούνται στο κολόβωμα μπορεί να οδηγήσουν σε μολύνσεις, και σίγουρα κάνουν την χρήση του τεχνητού μέλους επίπονη. Το αποτέλεσμα είναι ότι αρκετοί χρήστες προσθετικών μελών κάτω άκρων ανακουφίζονται περισσότερο όταν τα βγάζουν παρά όταν τα φορούν.
Μπορεί να βελτιωθεί η επιδερμίδα του κολοβώματος ώστε να αντέχει τις τριβές με το προσθετικό μέλος κάτω άκρου;
Ως τώρα, οι κατασκευαστές προσθετικών μελών κατέβαλαν κάθε προσπάθεια κατά τον σχεδιασμό τεχνητών μελών ώστε να είναι όσο γίνεται πιο άνετα για τον χρήστη τους. Οι προσθετικές κάλτσες αποσκοπούν σε μεγάλο βαθμό στο να κάνουν την επαφή του κολοβώματος με το τεχνητό μέλος όσο γίνεται πιο άνετη κι αποτελεσματική.
Πρόσφατα όμως, μια ομάδα ερευνητών του Imperial University του Ηνωμένου Βασιλείου σκέφτηκε να αντιστρέψει το πρόβλημα και να προσπαθήσει να επέμβει στην επιδερμίδα του κολοβώματος, αντί να επέμβει στο προσθετικό μέλος. Στόχος της είναι να «κατασκευάσουν» μια επιδερμίδα ανθεκτική στην τριβή, πιο παχιά, και επομένως πιο ανθεκτική στο να σηκώνει βάρος και μηχανική ενέργεια.
Η ιδιαίτερη κατασκευή της επιδερμίδας του πέλματος
Η ιδέα της ερευνητικής ομάδας βασίζεται σε μια πολύ απλή παρατήρηση: ο άνθρωπος διαθέτει ήδη ανθεκτική επιδερμίδα– στο πέλμα (και σε μικρότερο βαθμό στις παλάμες).
Αν το κολόβωμα είχε επιδερμίδα τόσο ανθεκτική όσο αυτή του πέλματος του βιολογικού ποδιού, τότε θα αντιμετώπιζε πολύ λιγότερα προβλήματα κατά τη χρήση του προσθετικού ποδιού.
Πράγματι, το δέρμα του πέλματος είναι παχύ και ενισχυμένο, έτσι ώστε να μένει άθικτο παρόλο που σηκώνει το βάρος του σώματος και τρίβεται διαρκώς με τα υποδήματά μας ή με το έδαφος. Η κατασκευή του είναι τέτοια εκ γενετής, δηλαδή το δέρμα των πελμάτων είναι από τη φύση του πιο ανθεκτικό, δεν σκληραίνει λόγω προσαρμογής στις συνθήκες, όπως όταν αποκτούμε κάλους σε σημεία του σώματος που υφίστανται τριβές.
Η πελματική επιδερμίδα έχει διαφορετική κατασκευή σε σχέση με την υπόλοιπη επιδερμίδα μας. Η εξωτερική στιβάδα της επιδερμίδας, η κεράτινη στιβάδα, είναι γενικά αυτή που προστατεύει την επιδερμίδα από πληγές και φουσκάλες. Στο πέλμα μας, η στιβάδα αυτή είναι πολύ πιο παχιά απ’ότι στο υπόλοιπο ανθρώπινο σώμα.
Αλλά δεν είναι μόνο το πάχος της στιβάδας που προστατεύει το πέλμα μας από πληγές και έλκη. Οι επιστήμονες διαπίστωσαν επίσης ότι οι δομικές πρωτεϊνες, η κερατίνη και το κολλαγόνο, έχουν διαφορετική δομή στην επιδερμίδα του πέλματος. Πράγματι, η επιδερμίδα του πέλματος έχει μια επιπλέον στιβάδα, την διαυγή (βρίσκεται μόνο στα πέλματα και στις παλάμες μας), που περιλαμβάνει πολύ περισσότερη κερατίνη και διαφορετικά είδη κερατίνης. Το κολλαγόνο επίσης είναι πιο πυκνό και οι ίνες κολλαγόνου πιο παχιές στη διαυγή στιβάδα. Οι παράγοντες αυτοί καθιστούν την επιδερμίδα του πέλματος πιο σκληρή και ανθεκτική στις κακώσεις.
Πώς μπορεί το κολόβωμα να αποκτήσει επιδερμίδα σαν αυτή του πέλματος;
Στόχος της ερευνητικής ομάδας είναι πλέον να δημιουργήσουν στο κολόβωμα δέρμα με παχύτερες ίνες κολλαγόνου και διαφορετικά είδη κερατίνης, σαν αυτό του πέλματος.
Ένας τρόπος να πετύχουν τον στόχο αυτό είναι να ενσωματώσουν γενετικό υλικό στο κολόβωμα με μεταμόσχευση επιδερμίδας από τα πέλματα, ώστε να αλλάξουν τη δομή του και να το κάνουν παχύτερο.
Μια άλλη μέθοδος που εξετάζεται είναι να τροποποιηθεί γενετικά το δέρμα του κολοβώματος. Για παράδειγμα, θα μπορούσαν οι γιατροί να εμφυτεύουν στο κολόβωμα ινοβλάστες, δηλαδή κύτταρα που εκκινούν την παραγωγή κολλαγόνου, ώστε να τροποποιηθεί ο τύπος κερατίνης που παράγεται στο δέρμα και σταδιακά το δέρμα του κολοβώματος να αποκτήσει πιο ανθεκτικές στιβάδες.
Μια τρίτη πιθανή μέθοδος θα ήταν η καλλιέργεια κυττάρων πελματικής επιδερμίδας στο εργαστήριο και η μεταμόσχευσή τους στο κολόβωμα.
Μέχρι τότε…
Ίσως λοιπόν στα επόμενα χρόνια η βιοτεχνολογία να μπορέσει να μας δώσει μια καινοτόμα λύση στο πρόβλημα της ευαισθησίας του κολοβώματος. Μέχρι τότε, να φροντίζετε καθημερινά το κολόβωμά σας και τις προσθετικές σας κάλτσες, κι αν αντιμετωπίζετε προβλήματα με το προσθετικό σας μέλος να μην διστάζετε να απευθύνεστε στον προσθετικό σας.
